BÁC SĨ GIA ĐÌNH LÀ AI?

Trong hệ thống y tế hiện đại, vai trò của bác sĩ gia đình ngày càng trở nên quan trọng, đóng góp không nhỏ vào việc chăm sóc sức khỏe ban đầu, toàn diện và liên tục cho mỗi cá nhân và cả gia đình. Không chỉ đơn thuần là người khám chữa bệnh khi ốm đau, bác sĩ gia đình còn là người bạn đồng hành, người tư vấn và quản lý sức khỏe lâu dài, giúp mọi người chủ động phòng ngừa bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống.

CHĂM SÓC TOÀN DIỆN VÀ LIÊN TỤC QUA MỌI GIAI ĐOẠN CUỘC SỐNG

          Bác sĩ gia đình là những thầy thuốc được đào tạo chuyên sâu về y học gia đình, có khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người trưởng thành cho đến người cao tuổi, không phân biệt giới tính hay loại bệnh cụ thể. Khác với các bác sĩ chuyên khoa chỉ tập trung vào một lĩnh vực hoặc một hệ cơ quan nhất định, bác sĩ gia đình tiếp cận người bệnh một cách tổng thể, xem xét các yếu tố từ thể chất, tâm lý đến môi trường sống và hoàn cảnh gia đình.

          Công việc của bác sĩ gia đình bao gồm việc chẩn đoán và điều trị các bệnh cấp tính thường gặp như cảm cúm, viêm họng, rối loạn tiêu hóa, cũng như quản lý các bệnh mạn tính phổ biến như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý tim mạch, hen,… Một khía cạnh quan trọng trong thực hành của bác sĩ gia đình là y học dự phòng. Họ thực hiện khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư sớm, tư vấn về tiêm chủng, dinh dưỡng và lối sống lành mạnh nhằm phát hiện sớm các nguy cơ bệnh tật và can thiệp kịp thời. Sự chăm sóc này mang tính liên tục, nghĩa là bác sĩ gia đình sẽ theo dõi sức khỏe của một người và gia đình họ qua nhiều năm, xây dựng một mối quan hệ thầy thuốc – bệnh nhân bền chặt dựa trên sự tin tưởng và thấu hiểu.

NGƯỜI ĐIỀU PHỐI VÀ CẦU NỐI TRONG HỆ THỐNG Y TẾ

          Trong một hệ thống y tế ngày càng phức tạp với nhiều chuyên khoa sâu, bác sĩ gia đình đóng vai trò như người “gác cổng” và điều phối viên. Họ thường là điểm tiếp xúc đầu tiên của người dân khi có vấn đề về sức khỏe. Bác sĩ gia đình có khả năng giải quyết phần lớn các vấn đề sức khỏe thông thường. Trong trường hợp bệnh lý phức tạp hoặc cần can thiệp chuyên sâu, họ sẽ là người giới thiệu bệnh nhân đến đúng bác sĩ chuyên khoa phù hợp, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia này để đảm bảo kế hoạch điều trị tối ưu và thống nhất cho người bệnh. Sau khi điều trị chuyên khoa ổn định, bệnh nhân lại quay về với sự chăm sóc tiếp tục của bác sĩ gia đình. Quá trình này giúp người bệnh không bị “lạc lối” giữa các chuyên khoa, tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo việc điều trị được theo dõi sát sao.

KHÔNG CHỈ LÀ BÁC SĨ ĐA KHOA THÔNG THƯỜNG

          Nhiều người có thể nhầm lẫn giữa bác sĩ gia đình và bác sĩ đa khoa. Mặc dù cả hai đều có kiến thức y khoa tổng quát, bác sĩ gia đình là những người đã trải qua chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học về y học gia đình. Chương trình đào tạo này trang bị cho họ những kiến thức và kỹ năng đặc thù để chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện, liên tục, tập trung vào việc phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, chăm sóc theo vòng đời cá nhân và gia đình, cũng như các kỹ năng giao tiếp, tư vấn và làm việc theo nhóm. Họ không chỉ quan tâm đến “bệnh” (disease) mà còn chú trọng đến “chứng” (illness) – tức là trải nghiệm và cảm nhận của người bệnh về tình trạng sức khỏe của mình trong bối cảnh cuộc sống cụ thể.

LỢI ÍCH KHI CÓ MỘT BÁC SĨ GIA ĐÌNH

          Việc có một bác sĩ gia đình mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Người dân được chăm sóc sức khỏe một cách chủ động, giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó việc điều trị trở nên hiệu quả hơn và ít tốn kém hơn. Mối quan hệ tin cậy và lâu dài với bác sĩ giúp việc trao đổi thông tin dễ dàng, người bệnh cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu. Bác sĩ gia đình cũng là người hiểu rõ tiền sử bệnh tật của cá nhân và gia đình, giúp đưa ra những quyết định y tế phù hợp nhất. Các nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy ở những nơi có tỷ lệ bác sĩ gia đình cao, sức khỏe cộng đồng thường tốt hơn, tỷ lệ nhập viện và chi phí y tế không cần thiết giảm đi.

          Tóm lại, bác sĩ gia đình là một nhân tố không thể thiếu trong việc xây dựng một hệ thống y tế vững mạnh, hướng tới mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn dân. Họ là người thầy thuốc gần gũi, tin cậy, luôn sẵn sàng lắng nghe, tư vấn và đồng hành cùng mỗi cá nhân và gia đình trên hành trình bảo vệ và nâng cao sức khỏe.

Hệ thống phòng khám thực hành Y học gia đình

• BV Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh
• BV Lê Văn Thịnh
• BV Quận Tân Phú
• BV Quận 4
• BV Nguyễn Trãi
• Phòng khám Tâm An

Tài liệu tham khảo:

1. GS.TS. Lê Hoàng Ninh, GS.TS. Phạm Lê An. Bác sĩ gia đình. Y HỌC GIA ĐÌNH TẬP 1, Nhà xuất bản Y học, 2021
2. Hội Bác Sĩ Gia Đình TP.HCM. Vai trò và lợi ích của y học gia đình trong hệ thống y tế.