Giờ đi ngủ đã qua mấy tiếng, nhưng bây giờ là nửa đêm và bạn vẫn thao thức. Có phải do tách cà phê sau bữa tối không? Trước đây bạn chưa bao giờ gặp vấn đề, nhưng gần đây bạn tự hỏi liệu caffeine có đang ảnh hưởng mạnh hơn đến mình không. “Người lớn tuổi có thể trở nên nhạy cảm hơn với caffeine theo tuổi tác và khó dung nạp hơn,” bác sĩ Rick Dobyns, chuyên gia lão khoa tại Chăm sóc Sức khỏe Đại học Iowa ở Iowa City, cho biết.
Tuy nhiên, không phải ai cũng phản ứng với caffeine theo cùng một cách. Phản ứng của bạn phụ thuộc vào di truyền, lượng caffeine bạn dùng và liệu bạn dùng một lần hay rải rác trong ngày, thời điểm bạn tiêu thụ và các yếu tố khác. Và không phải tất cả các tác dụng của caffeine đều tiêu cực. Nghiên cứu cho thấy dùng một lượng vừa phải mỗi ngày có thể tốt cho cơ thể và não bộ của bạn.
Giới Hạn Là Bao Nhiêu?
Hầu hết người khỏe mạnh có thể tiêu thụ caffeine, nhưng mọi người nên cẩn thận không dùng quá nhiều. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết tối đa 400 mg mỗi ngày thường không gây tác dụng phụ tiêu cực nhưng trên 600 mg một ngày là quá nhiều. Bạn có thể nhận được khoảng 400 mg trong một cốc cà phê lớn (khoảng 590ml) mua ở tiệm, bảy tách trà đen 350ml, hoặc hai đến ba tách cà phê tự pha 350ml.
Tuy nhiên, khi bạn già đi, ngay cả một lượng “an toàn” cũng có thể là quá nhiều đối với bạn. “Bạn có thể thấy rằng trong khi trước đây bạn có thể uống hai tách cà phê, thì bây giờ bạn chỉ có thể uống một tách trước khi cảm thấy một số tác dụng phụ tiêu cực, chẳng hạn như bồn chồn, mất ngủ hoặc lo lắng,” bác sĩ Angela Sanford, phó giáo sư nội khoa-lão khoa tại Trường Y Đại học Saint Louis ở Missouri, nói. Nếu bạn gặp phải chúng, hãy thử cắt giảm để xem bạn cảm thấy thế nào.
Ảnh Hưởng Đến Giấc Ngủ
Caffeine là một chất kích thích. Nó có thể giúp bạn tăng cường năng lượng chỉ trong 10 phút bằng cách tạm thời chặn tác dụng của adenosine, một chất hóa học trong não thúc đẩy giấc ngủ.
Điều đó có thể hữu ích vào buổi sáng, nhưng không tốt vào cuối ngày đối với một số người vì nó có thể cản trở giấc ngủ. Trung bình phải mất 5 giờ để một nửa lượng caffeine bạn đã dùng tại một thời điểm bất kỳ được đào thải khỏi cơ thể. Vì vậy, nếu bạn uống một tách cà phê sau bữa tối lúc 7 giờ tối, một nửa lượng caffeine đó vẫn còn trong hệ thống của bạn vào lúc nửa đêm, có thể khiến bạn tỉnh táo. Đó là lý do tại sao nhiều chuyên gia khuyên bạn nên bỏ caffeine vào buổi chiều và buổi tối nếu bạn khó ngủ.
Ảnh Hưởng Đến Tim Mạch
Rất có thể bạn đang nhận caffeine từ cà phê hoặc trà – và đó là một điều tốt. Một đánh giá được công bố năm 2023 trên tạp chí Ochsner Journal cho thấy việc tiêu thụ cà phê thường xuyên có liên quan đến nguy cơ thấp hơn về huyết áp cao, suy tim, rung nhĩ và tử vong sớm do bất kỳ nguyên nhân nào.
Caffeine có thể chịu trách nhiệm cho một số tác dụng này. Vào năm 2024, một nghiên cứu lớn trên Tạp chí Nội tiết và Chuyển hóa Lâm sàng (Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism) cho thấy những người nhận được 200 đến 300 mg caffeine mỗi ngày từ cà phê hoặc trà có nguy cơ phát triển hai hoặc nhiều tình trạng tim mạch chuyển hóa thấp hơn 40 đến 48% so với những người tiêu thụ ít hơn 100 mg mỗi ngày. Những tình trạng này bao gồm tiểu đường tuýp 2, bệnh tim mạch vành và đột quỵ. Nhưng ở một số người, quá nhiều caffeine có thể gây tim đập nhanh.
Cà phê và trà cũng giàu các hợp chất gọi là polyphenol. Chúng có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm có thể giúp bảo vệ chống lại các bệnh khác nhau.
Tác Động Lên Não Bộ
Với liều lượng quá cao, caffeine có thể làm trầm trọng thêm sự lo lắng và kích động trong thời gian ngắn. Nhưng nó cũng có thể cải thiện tâm trạng và trí nhớ. Một nghiên cứu được công bố năm 2018 trên tạp chí Nutrients đã so sánh các tác động cấp tính của caffeine – bao gồm sự tỉnh táo, trí nhớ, sự chú ý và tâm trạng – ở cả người trẻ và người lớn tuổi. Sau khi dùng 100 mg caffeine từ cà phê, các đối tượng đã báo cáo những cải thiện trong tất cả các lĩnh vực này. Một nghiên cứu khác, được công bố trên Frontiers in Psychiatry năm 2022, cho thấy việc hấp thụ caffeine thường xuyên (90 mg mỗi ngày) có liên quan đến tỷ lệ trầm cảm thấp hơn. Những người có điểm trầm cảm cao hơn báo cáo mức tiêu thụ caffeine thấp hơn.
Một đánh giá nghiên cứu năm 2022 trên Tạp chí Khoa học Phân tử Quốc tế (International Journal of Molecular Sciences) cho biết nhiều nghiên cứu đã chỉ ra caffeine có thể giúp ngăn chặn viêm trong hệ thần kinh trung ương, vốn liên quan đến bệnh Parkinson, đa xơ cứng và sa sút trí tuệ. Người uống cà phê cũng có thể có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn. “Ở những người bị suy giảm nhận thức nhẹ hoặc sa sút trí tuệ sớm, caffeine có thể giúp chống lại cơn buồn ngủ,” bác sĩ Dobyns nói. Nhưng, ông nói thêm, ở một số người bị sa sút trí tuệ có hành vi tiêu cực, chẳng hạn như hoang tưởng, hành động quá khích hoặc tăng ham muốn tình dục, caffeine có thể làm tình hình tồi tệ hơn.
Caffeine Và Tiêu Hóa
Theo Viện Lão hóa Quốc gia, người lớn tuổi có nhiều khả năng bị táo bón hơn người trẻ, có lẽ do các tình trạng y tế hoặc tác dụng phụ của thuốc. Caffeine có thể giúp bằng cách kích thích đường tiêu hóa, di chuyển mọi thứ qua hệ thống nhanh hơn.
“Nhiều người sử dụng caffeine, chẳng hạn như cà phê, để kích thích đi tiêu,” bác sĩ Dobyns nói. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng caffeine làm thay đổi tích cực hệ vi sinh vật đường ruột (tất cả vi khuẩn, virus và nấm sống trong ruột) theo cách có thể làm giảm viêm, tăng cân và nguy cơ ung thư.
Tuy nhiên, bác sĩ Dobyns nói, nếu bạn gặp vấn đề trong việc kiểm soát nhu động ruột hoặc bị bàng quang tăng hoạt, quá nhiều caffeine có thể làm trầm trọng thêm những vấn đề đó. Những người bị trào ngược axit cũng có thể muốn hạn chế caffeine. Nó có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới và cho phép axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
BẠN ĐANG NẠP BAO NHIÊU CAFFEINE?
Caffeine có thể tăng lên nhanh chóng, và không cần nhiều để đạt đến giới hạn 400 mg hàng ngày của FDA. Dưới đây là lượng caffeine trong một số đồ uống và thực phẩm phổ biến, từ Trung tâm Khoa học vì Lợi ích Công cộng.
| THỰC PHẨM/ĐỒ UỐNG | CAFFEINE |
| Cà phê pha thường 12 oz (khoảng 355ml) | 113-247 mg |
| Espresso 1 oz (khoảng 30ml) | 55-150 mg |
| Cà phê decaf 8 oz (khoảng 237ml) | 2-8 mg |
| Trà đen 12 oz (khoảng 355ml) | 55-60 mg |
| Trà xanh 12 oz (khoảng 355ml) | 35-58 mg |
| Trà Yerba mate 8 oz (khoảng 237ml) | 80 mg |
| Nước ngọt có caffein 12 oz (khoảng 355ml) | 32-69 mg |
| Nước tăng lực 12 oz (khoảng 355ml) | 41-246 mg |
| Sữa chua vị cà phê 5.3 oz (khoảng 150g) | 1-40 mg |
| Kem vị cà phê 2/3 cốc (khoảng 158ml) | 15-49 mg |
| Sô cô la đen thanh 1.5 oz (khoảng 43g) | 25 mg |
CÓ GÂY TƯƠNG TÁC VỚI THUỐC CỦA BẠN KHÔNG?
Vì caffeine được xử lý qua gan, giống như nhiều loại thuốc khác, nó có thể cản trở cách một số loại thuốc hoạt động trong cơ thể bạn. Hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem đơn thuốc của bạn có thể bị ảnh hưởng bởi caffeine không. Bạn có thể tránh điều này bằng cách uống thuốc với nước và trì hoãn việc uống đồ uống có caffeine.
Để lại bình luận cho bài viết này